Linux Kitaplığı

Linux Kitaplığı, en tepede bulunan docbook'un set elemanı altındaki çok sayıda book elemanından ve onlarında altındaki çok sayıda sayfadan oluşur. Bu yapı bize pek çok kolaylık sağlamaktadır. Bu kolaylıkların neler olduğuna kısaca değinelim.

Çapraz Bağ Özelliği

Bu yapının başlıca özelliği bir belgeden ister aynı kitap içindeki ister başka bir kitap içindeki bir belgeye ya da bir sayfaya ya da bir paragrafa kolayca bağlar oluşturulabilmesidir.

Bunu yaparken URL'yi ayrı, metni ayrı yazmak gerekmemekte, sadece bağ verilecek elemanın ID parametresinin değerini bir parametrede belirtmek yeterli olmaktadır. Bu ID'ye sahip elemanın bulunması URL'nin ve tıklanacak başlığın oluşturulmasını kod gerçekleştirmektedir.

Bu işlemin doğru çalışabilmesi için bir elemana belirtilecek ID parametresinin değerinin kitaplık içinde eşsiz olması gerekmektedir. Bunu sağlamak için basit bir yöntem kullanılmaktadır. Her belgenin tepe elemanına eşsiz bir ID verilmekte, alt elemanlarına verilecek ID'lerde bu ID önek olarak kullanılmaktadır. Tepe elemana eşsiz ID'nin verilmesi çok kolaydır. Tepe elemana ID belirtilir ve kod derlenir. Hata oluşmuyorsa eşsiz ID bulunmuş demektir. Çünkü kod ID'lerin eşsizliğini test etmektedir.

Bu özellik, bize kitaplığın içine bir sözlük yerleştirme ayrıcalığı da vermektedir. Büyük bir şansla bu yapıya uyan bir sözlüğümüz vardı. Şans demek pek doğru değil, aslında, bu kitaplık mevcut sözlüğü kullanabilsin diye oluşturuldu. Kodu bu kitaplığın yazılmasından önce yazılan sözlüğün iç çapraz bağları bu kitaplığın oluşturulması fikrinin doğmasına sebep oldu.

Sözlüğün Kullanımı

Kitaplığımız içinde sözlüğün varlığı bir sözcüğü ya da bir terimi ki, bu terim çok sayıda sözcükten de oluşabilir; sözlükteki bir terimle kolayca ilişkilendirmeyi sağlar. Bu özellik, çevirilerde Türkçe karşılığı yeni oluşturulan terimlere yabancılığı ortadan kaldırmak ve sözcüğü basit bir karşılık gibi değil, tam tanımıyla hatta örnekleriyle öğrenme şansını verir. Bu şansı verebilmesi sözlüğün yapısından ileri gelmektedir. Sözlük basit bir karşılıklar listesi değil, bir ansiklopedik sözlük olarak tasarlanmıştır.

Ancak sözlüğün yapı içinde yer alması eşsiz ID'lerin çok da basitçe oluşturulamaması sonucunu doğurmaktadır. Bu durum sözlük içinde bulunması imkansız ID'ler oluşturulmasını gerektirmiştir. Çünkü sözlük içindeki bir terime verilen bağlarda ID olarak doğrudan doğruya terimin kendisi kullanılmaktadır. Terimin dosya ismi .html uzantısı olmaksızın aşağıdaki gibi kullanılabilmektedir.

Örneğin: <link linkend="Adres">adres</link>

"adres" terimini cümle içinde geçtiği yerde link elemanı ile sarmalamak yetmektedir. Kod kitaplık içindeki linkend parametresi ile verilen değeri ID'ler arasında bu değeri aramakta, bulduğunda bu bağı oluşturmaktadır.

Bulamazsa ne olacak sorusu hemen akla gelebilir. Bu duruma uygun bir önleme sahibiz. Birisi terimi sözlüğe yerleştiriverir :).

Bu özellik, kitaplığımızı oluştururken bize bir olanak daha sunar. Başka bir belgeye kitaplıkta olsun ya da olmasın yazım sırasında tahmini bağlar oluşturmaya imkan verir.

Bu üstün özelliği ;-) kullanabilmek, ID değerlerinin bazı özelliklere sahip olmasıyla sağlanabilir. Kök ID değerleri, örneğin bir NASIL belgesi için belgenin dosya isminden oluşturulmaktadır. Bu ID'ler HTML dosyalarının ismini oluşturduğundan çevirmen bu özelliği kolayca kullanabilir.

Bu ID'lerin dosya isimleri olması nedeniyle, tahmin gibi bir belirsizlik ortadan kalkmaktadır. Ancak beraberinde ek bir efor gerektirmektedir. Bir belgenin orjinali, kitaplığa yerleştirilmeden önce elemanlarındaki ID değerlerinin yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Böylece çevirmen başka bir belgedeki ilgili konuya ID değerini bilerek bağ verebilmektedir.

ID'lerin dosya ismi olarak kullanılması ayrıca, dosya isimlerinin değişmezliğini de beraberinde getirerek, belgelerin daima aynı isim ve adresle bulunabilmesini sağlamaktadır. Bu özellik, bir referans sanalyöre için vazgeçilmezdir.

Genişleme özelliği

Kitaplık, tepe elemanı olarak set seçilerek olabilecek her türlü genişlemeye imkan sağlanmıştır. Kitaplığın teorik olarak kitap sayısı sınırsız olabilir. Ayrıca XML alt yapı günün şartlarına göre mevcut veriyi bozmadan her türlü değişikliğe izin vermektedir.

Yansılama kolaylığı

Yansılama kolaylığı kitaplığın oluşturulma amacının bir yan ürünüdür denebilir. Kitaplığın oluşturulma amacı daha önce de belirtildiği gibi son kullanıcının makinasında bulundurabileceği bir kitaplık oluşturmaktır. Bunu rsync sunucumuzla sağlıyoruz. Başsayfamızın hemen başında bu bilgi var.

Kitaplığımızın yansılanmasını özellikle tercih ediyoruz. Yansılama hem sanalyöremizin bulunduğu makinanın yükünü azaltacak hem de kitaplık kodunun farklı makinalarda saklanarak, belgelerimizin arşivlenmesini sağlayacaktır. Bu kitaplığımızın güvenliği açısından ayrı bir önem arzetmektedir.