Yapılacak ilk iş, paketi bulup indirmektir. Yazarının sayfasından kaynak dosyasını aldığınızı varsayıyorum. Özgür Unix programları için kaynaklar genellikle .tar.gz uzantısı ile tar/gzip formatında gelir ve içerisinde program-sürüm isimli kaynak kodları barındıran bir altdizin içerir. Eğer programınızın kaynağı buna benzer biçimlerden biriyle geldiyse (örn. dosya adı ".Z" veya ".zip" ile bitiyorsa), uygun araçlarla onu açın veya emin değilseniz nasıl açacağınızı debian akıl hocaları (debian-mentors) listesine sorun (ipucu: `file arşiv.uzantı`).

Örnek olarak, bir X GTK+ dosya yöneticisi olan `gentoo' isimli bir program kullanacağım. Bu paketin zaten paketlenmiş olduğunu ve bu yazı yazılırken oldukça değişikliğe uğradığını dikkate alınız.

Ev dizininiz altında 'debian' veya 'deb' veya uygun bulduğunu herhangi bir isimde (örn. sadece ~/gentoo/ bu durum için yeterli olacaktır) bir dizin oluşturunuz. İndirmiş olduğunuz arşivi oraya yerleştirip açınız (`tar xzf gentoo-0.9.12.tar.gz` ile). Hiç hata olmadığından emin olun, hatta "ilgisiz" olan hatalar bile, çünkü başkalarının sistemlerinde bu tür açma araçlarının bu hataları gözardı etmesi ya da etmemesinden dolayı kullanımlarında sorunlar olabilmektedir.

Artık 'gentoo-0.9.12' isimli yeni bir dizininiz var. Bu dizine geçip, ayrıntılı bir şekilde belgelendirmesini okuyunuz. Genellikle README*, INSTALL*, *.lsm, *.html isimli dosyalar mevcuttur. Düzgün bir şekilde programı derleyip yüklemek için gerekli talimatları bulmalısınız (büyük ihtimalle /usr/local/bin dizinine yükleyeceğinizi varsayacaklardır; bunu yapmayacak, ileride göreceğimiz gibi Kütüphaneleri değiştirmek işlemini gerçekleştireceksiniz).

Süreç programdan programa değişir, fakat modern programların çoğu kaynak paketini sisteminize göre yapılandırıp, sisteminizde derlemeye uygun hale getiren bir `yapılandırma' (configure) betiği ile gelir. ./configure ile yapılandırıldıktan sonra genelde paket içeriği make ile derlenir. Bazıları dahili kontrol yapılmasını sağlayan make check'i destekler. Hedef dizine yükleme genelde make install ile olur.

Şimdi programınızı derleyip çalıştırmaya çalışın. Düzgün çalıştığıntan ve derleme veya çalışma esnasında hatalar oluşmadığından emin olun.

Ayrıca, derleme yaptığınız dizini temizlemek için genellikle make clean (daha iyisi make distclean) kullanabilir, hatta bundan önce, bazan make uninstall ile sistemden kurulu olan dosyaları kaldırabilirsiniz.